Bitcoin - Ετήσια Ανασκόπηση 2015

Αυτή η δημοσίευση θα διερευνήσει την πορεία του bitcoin κατά το προηγούμενο έτος. Τα μεγέθη που θα μας απασχολήσουν είναι η αξία του, η αύξηση της προσφοράς του, η μεταβλητότητα, ο αριθμός και όγκος των συναλλαγών. Προκειμένου να λάβουμε μια πιο γενική εικόνα, θα αναφερθούμε κυρίως στους μηνιαίους όρους των μεγεθών, τους οποίους θα συγκρίνουμε με τα παρελθόντα έτη. Επίσης θα ασχοληθούμε επιγραμματικά με τις αιτίες των μεταβολών, τι είδαμε, τα θετικά και αρνητικά των διακυμάνσεων. Τέλος θα ακολουθήσουν ορισμένες προβλέψεις ή προσδοκίες για το 2016.

Αν θελήσουμε να χαρακτηρίσουμε το 2015, η λέξη “Σταθερότητα” θα ήταν η καταλληλότερη. Εξαίρεση στον κανόνα αποτέλεσε η περίοδος μετά το δεύτερο μισό του Οκτώβρη, για την οποία ευθύνεται αποκλειστικά η Κίνα. Το νέο πενταετές πλάνο και η αναμενόμενη αλλαγή νομισματικής κατεύθυνσης από την Fed επέδρασαν καταλυτικά στην τιμή του νομίσματος,  εξωθώντας την πάνω από το σημείο ισορροπίας που είχε διαμορφωθεί.

To 2015, η μέση ετήσια αξία του bitcoin ανήλθε σε 272$, ενώ, την περίοδο 1-1-15 μέχρι 15-10-15, η μέση τιμή διαμορφώθηκε στα 247$. Την “εποχή της Κίνας” δηλαδή από τις 16-10-15 μέχρι 31-12-15, η μέση τιμή έφτασε τα 365$ και η διαφορά μεταξύ των τιμών της τελευταίας [429,34$] και της πρώτης [315,7$] ημέρας του έτους άγγιξε το 36%. Η μεγαλύτερη αξία του 2015 καταγράφηκε στις 19 Δεκεμβρίου [461,16], λίγες μέρες μετά την αύξηση των επιτοκίων από τη Fed, και η μικρότερη στις 14 Ιανουαρίου [176,5$] η οποία οφείλεται στην κατάρρευση ενός ανταλλακτηρίου.

Όσες φορές η μέση αξία του νομίσματος ξεπέρασε τα 680$, αυτό έγινε εξαιτίας ορισμένων παροδικών φαινομένων. Στις αρχές Μαρτίου, ένα πρωτοσέλιδο της Wall Street Journal ήταν αρκετό για να αυξήσει την αξία του bitcoin, η οποία υποχώρησε μετά την κλοπή ενός ανταλλακτηρίου. Τον Ιούλιο, ήταν η σειρά της Ελλάδας να δώσει ώθηση στο ψηφιακό νόμισμα. Το δημοψήφισμα, ο φόβος του Grexit και οι έλεγχοι κεφαλαίων επέδρασαν πολύ αρνητικά στην ψυχολογία των ανθρώπων, με αποτέλεσμα την εκτίναξη της αξίας του bitcoin, η οποία υποχώρησε μετά την υπογραφή της συμφωνίας στις 13 Αυγούστου.

Όπως έχουμε αναφέρει και αλλού, οι “εσωτερικοί” λόγοι για την υποχώρηση της αξίας του νομίσματος οφείλεται διαχρονικά  στις παρεμβάσεις των κεντρικών τραπεζών ή στην απώλεια εμπιστοσύνης λόγω καταρρεύσεων ή κλοπής ανταλλακτηρίων. Υπάρχει λοιπόν κάτι σημαντικό που πρέπει να λεχθεί: Η κεντρική τράπεζα της Κίνας θα περιορίσει στο μέλλον τις παρεμβάσεις της στην αγορά, ενώ, από τον Σεπτέμβρη του 2015 και έπειτα δεν έχει καταγραφεί καμία κλοπή ή κατάρρευση ανταλλακτηρίου. Αυτό σημαίνει ότι οι βασικότεροι “εσωτερικοί” λόγοι μείωσης της αξίας του bitcoin αναμένεται να περιοριστούν δραστικά. Μια πηγή αβεβαιότητας για το μέλλον είναι αυτή: Αν δεχτούμε ότι οι Κινέζοι αγοράζουν bitcoins για να παρακάμψουν τους κεφαλαιακούς ελέγχους που ισχύουν από το 2009, τι αναμένεται να συμβεί ότι αυτοί οι περιορισμοί αρθούν;

Όπως φαίνεται στην απεικόνιση της μεταβλητότητας του ψηφιακού νομίσματος, το 2015 ήταν το έτος με τις λιγότερες αναταράξεις, δικαιολογώντας πλήρως τη λέξη σταθερότητα που χρησιμοποιήσαμε πιο πάνω. O δείκτης μετράει τις μεταβολές των τιμών κατά τη διάρκεια των τελευταίων 30 ημερών. Έτσι, η υψηλότερη τιμή μεταβλητότητας παρατηρήθηκε το Σάββατο 29 Ιανουαρίου [7,96%] εξαιτίας της έντονης υποτίμησης του νομίσματος που ξεκίνησε με τη κλοπή του γνωστού ανταλλακτηρίου Bitstamp στις αρχές του μήνα. Από τα τέλη Μαρτίου μέχρι τον Ιούνιο δεν υπήρξαν ιδιαίτερες μεταβολές στην αγορά, με αποτέλεσμα να καταγραφεί η χαμηλότερη τιμή “φόβου” τη Δευτέρα 8 Ιουνίου [1,08%]. Έκτοτε, το ελληνικό πρόβλημα τον Ιούλιο και οι αποτυχίες ορισμένων ανταλλακτηρίων τον Αύγουστο αύξησαν τις διακυμάνσεις, οι οποίες μειώθηκαν στα προηγούμενα επίπεδα από τα τέλη Σεπτεμβρίου έως τα τέλη Οκτωβρίου. Στις 13 του τελευταίου, παρατηρήθηκε για δεύτερη φορά η ίδια χαμηλή μεταβλητότητα [1,08%]. Το ζήτημα της Κίνας έδωσε μεγάλη ώθηση στην αξία του bitcoin από τα μέσα Φεβρουαρίου και μετά, με αποτέλεσμα την εκ νέου αύξηση της μεταβλητότητας. Γενικά, ο συγκεκριμένος δείκτης μεταβάλλεται μετά από συνεχόμενες αναταράξεις ή από συνεχόμενη περίοδο στασιμότητας, με αποτέλεσμα να παρατηρείται κάποια χρονική υστέρηση στην καταγραφή, από την αρχή ή το τέλος των έντονων διακυμάνσεων.

Το συγκεκριμένο μέγεθος δείχνει το βαθμό διείσδυσης του bitcoion στο οικονομικό σύστημα. Αυτό που γίνεται αμέσως εμφανές από την απεικόνιση είναι ο (σχεδόν) διπλασιασμός του αριθμού των συναλλαγών ανά έτος, με εξαίρεση την περίοδο 2013-2014. Πιο συγκεκριμένα, ο ετήσιος μέσος όρος συναλλαγών έφτασε τις 23.081 το 2012, τις 53.805 το 2013, τις 69.200 το 2014 και τις 125.100 το 2015.

Ειδικότερα για το 2015, παρατηρούμε την μεγάλη αύξηση των συναλλαγών μετά τον Οκτώβρη. Η Κίνα είναι η κινητήριος δύναμη αυτής της ανόδου και συμπίπτει με την μεγάλη αύξηση της αξίας του bitcoin. Όπως αναφέραμε και πιο πάνω, οι προσδοκίες που δημιούργησε το νέο πενταετές πρόγραμμα και η περαιτέρω φιλελευθεροποίηση των χρηματαγορών, μέσω του περιορισμού των παρεμβάσεων της Κεντρικής τράπεζας, όπως και η ανησυχία για την αναμενόμενη μεταβολή της νομισματικής πολιτικής από τη Fed, εκτίναξαν τον αριθμό και τον όγκο -όπως θα δούμε πιο κάτω- των συναλλαγών.

Για το 2016 θα πρέπει να περιμένουμε μια αύξηση στις συναλλαγές κατά 50% καθώς το “σύστημα” πρέπει να αφομοιώσει την σημαντική άνοδο των τελευταίων τριών μηνών. Ωστόσο, αν περιοριστεί περαιτέρω η μεταβλητότητα της τιμής του bitcoin, ίσως να έχουμε θετικές εκπλήξεις. Σε επόμενες αναρτήσεις θα εντάξουμε στα γραφήματα συνδυασμούς μεταξύ της μεταβλητότητας και της αξίας του btc ή των συναλλαγών.

Το μέγεθος του όγκου διαφέρει από τον αριθμό των συναλλαγών, καθώς δείχνει πόσα νομίσματα μεταφέρονται με αυτές. Θεωρητικά ο δείκτης αυτός επηρεάζει περισσότερο της αξία του νομίσματος, καθώς μια αύξηση στον αριθμό των συναλλαγών που πραγματοποιείται με τον μισό όγκο, προφανώς συνεπάγεται με μειωμένη ζήτηση. Τα στοιχεία που προέρχονται από την ιστοσελίδα bitcoinity.org, αποτελούν το μηνιαίο άθροισμα του όγκου και περιλαμβάνουν τα μεγαλύτερα, όχι όλα, ανταλλακτήρια του κόσμου.

Πιο συνοπτικά, ο συνολικός ετήσιος όγκος το 2012 ανήλθε σε 24,160 εκ bitcoin, το 2013 σε 43,5εκ, το 2014 σε 85,1εκ και το 2015 σε 253 εκ. Ο εκρηκτικός ρυθμός αύξησης από τον Οκτώβρη του 2015 και μετά, οδήγησε σε σημαντική αύξηση την αξία του bitcoin. Ο φετινός όγκος τριπλασιάστηκε σε σχέση με την περσινή περίοδο, κάτι που είναι πραγματικά μοναδικό. Για το 2016 ελπίζουμε το μέγεθος αυτό να διατηρηθεί στα ίδια επίπεδα -ή να αυξηθεί λίγο- καθώς το μεγάλο βάθος της αγοράς θα λειτουργήσει σταθεροποιητικά στην αξία του νομίσματος.

Ο μεγαλύτερος όγκος συναλλαγών εμφανίστηκε στα ανταλλακτήρια της Κίνας Okcoin, Huobi και BTCChina στα οποία πραγματοποιούνται οι περισσότερες ανταλλαγές “νόμιμου χρήματος” και bitcoin. Αυτή η αναλογία αυξήθηκε ιδιαίτερα το τελευταίο τρίμηνο με αποτέλεσμα να πραγματοποιείται σε αυτά, σχεδόν το 95% των συνολικών συναλλαγών. Αυτό δεν μας εκπλήσσει γνωρίζοντας τους λόγους -οι οποίοι αναφέρθηκαν πιο πάνω- που συνέβαλλαν σε αυτή τη μεταβολή. Τα υπόλοιπα ανταλλακτήρια που πραγματοποιούν υπολογίσιμους όγκους βρίσκονται στην Αμερική και είναι τα: Bitfinex, Bitstamp και Coinbase. Τα ευρωπαϊκά ανταλλακτήρια δεν συμπεριλαμβάνονται στη βάση δεδομένων της  bitcoinity.org καθώς στο σύνολο τους πραγματοποιούνται όγκοι ενός μεσαίου αμερικανικού ανταλλακτηρίου. Το γεγονός του μικρού -σε σχέση με την Κίνα- όγκου που πραγματοποιούν τα “δυτικά” ανταλακήτρια μπορεί να οφείλεται στη μεγαλύτερη ευστάθεια των επίσημων νομισμάτων και στη μεγαλύτερη χρήση των ψηφιακών νομισμάτων για εμπορικές συναλλαγές.

Το 2015 παρήχθησαν 1,35 εκ νομίσματα, αυξάνοντας την προσφορά κατά 12,5% έναντι της τελευταίας ημέρας του 2014. Κατά τη διάρκεια του έτους έσπασαν τα φράγματα των 14 εκ και 15 εκ νομισμάτων, καθώς η παραγωγή ενθαρρύνθηκε από την αύξηση της αξίας του bitcoin. Αν και ο βαθμός δυσκολίας παραγωγής αυξήθηκε σημαντικά το 2015, εντούτοις, οι θετικές προσδοκίες επέδρασαν καταλυτικά στους παραγωγούς με αποτέλεσμα τους δύο τελευταίους μήνες ο αριθμός των παραχθέντων νομισμάτων να ξεπεράσει εκείνο της αντίστοιχης περσινής περιόδου. Στις 31 Δεκεμβρίου του 2015 είχαν παραχθεί 15.028.600 bitcoins ή αλλιώς το 71,5% της δυνητικής παραγωγής. Για την ιστορία, τα μεγέθη του hash rate και του βαθμού δυσκολίας που αλληλοεπηρεάζονται, διπλασιάστηκαν από τον Οκτώβρη μέχρι τα τέλη Δεκεμβρίου.

Η αξία του bitcoin παρουσίασε σημαντική σταθερότητα κατά το μεγαλύτερο διάστημα του έτους, με εξαίρεση τους τρεις τελευταίους μήνες που σημειώθηκε σημαντική άνοδος εξαιτίας διαφόρων καταστάσεων που είχαν επίκεντρο την Κίνα. Ο δείκτης μεταβλητότητας κατέγραψε τις μικρότερες μεταβολές σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο, οι οποίες δημιουργήθηκαν από “εσωτερικά” και εξωτερικά αίτια. Ο αριθμός και όγκος των συναλλαγών, ιδιαίτερα το τελευταίο τρίμηνο, εκτοξεύτηκαν και διπλασιάστηκαν ή τριπλασιάστηκαν σε σχέση με το προηγούμενο έτος.

Οι προσδοκίες για το 2016 βασίζονται στην ελπίδα της περαιτέρω σταθεροποίησης της αξίας του νομίσματος καθώς μια τέτοια εξέλιξη θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των οικονομικών μονάδων. Η αύξηση του “βάθους” της αγοράς συνεχίζει να είναι υψηλή το πρώτο 10ήμερο του 2016, κάτι που μας κάνει να αισιοδοξούμε προς την κατεύθυνση της σταθερότητας.

Ο παράγοντας της Κίνας έχει εξαιρετική σημασία για το νόμισμα του bitcoin, καθώς επηρεάζει σε συντριπτικό βαθμό όλα τα βασικά μεγέθη του νομίσματος. Αν και η κεντρική τράπεζα της Κίνας φαίνεται να κάνει βήματα προς τη φιλελευθεροποίηση της αγοράς, ο ρυθμός αυτός ίσως επιτευχθεί κάνοντας δύο βήματα μπροστά και ένα πίσω. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του νομισματικού ζεύγους CNY/USD δείχνουν σήμερα (13/01) σταδιακή υποτίμηση του κινεζικού νομίσματος καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times (12/01) οι κεφαλαιακοί έλεγχοι φαίνεται να εντείνονται και έτσι δεν φαίνεται πιθανή η άρση τους, τουλάχιστον όχι πριν η Fed αυξήσει το επιτόκια στα προηγούμενα φυσιολογικά επίπεδα.